صنعت خودرو و قطعات این روزها درگیر مسائل مختلفی است؛ قیمت‌گذاری خودرو همچنان چالش بزرگی است که البته خودروسازان امیدوارند با عرضه در بورس و کشف قیمت در این بازار بتوانند از زیر بار قیمت‌گذاری دستوری فرار کنند. هرچند عرضه در بورس جای کار بسیاری دارد، اما به‌نظر می‌رسد خودروسازان برای تعیین یک مرجع قیمت‌گذاری خارج از زیان روی بورس کالا حساب کرده‌اند.
درحال‌حاضر خودروهای خودروسازان یکی‌یکی از قرعه‌کشی خارج می‌شوند و به‌زودی خودروها به‌صورت عادی به فروش خواهد رسید. این روند می‌تواند چشم‌انداز مثبتی برای بازار خودرو به وجود آورد. آن‌طور که گفته می‌شود بسیاری از خودروهای پرتیراژ تا شهریورماه از قرعه‌کشی خارج می‌شوند. افزایش تیراژ طی ماه‌های آینده این چشم‌انداز را به وجود آورده که بازار خودرو برای نیمه دوم سال دچار یک تکان اساسی شود و قیمت خودروها تا حد زیادی به سمت کاهش ریزش داشته باشند. هرچند از بین رفتن فاصله قیمت کارخانه و بازار به‌دلیل تورم موجود در کشور بسیار بعید به‌نظر می‌رسد، اما نزدیک شدن قیمت‌ها و ریزش ۳۰ تا ۴۰درصدی قیمت‌ها در بازار پیش‌بینی می‌شود. ضمن این‌که قیمت‌گذاری خودروها در بورس کالا و کشف قیمت در این بازار نیز می‌تواند به تغییرات مثبت در بازار خودرو منتج شود.
در بخش پایانی گفت‌وگو با محمدرضا نجفی‌منش، رئیس کمیسیون تسهیل کسب‌وکار اتاق تهران و رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی کشور به این موضوعات و همچنین احتمال همکاری سه کشور ایران، روسیه و ترکیه طی ماه‌های آینده و در بخش خودرو و قطعات پرداختیم.
حذف خودروها از روند قرعه‌کشی چه تغییری را در صنعت و بازار خودرو به‌وجود می‌آورد؟
یک اشتباه تاریخی که هنوز هم دست از آن برداشته نمی‌شود، قیمت‌گذاری فرمایشی خودرو است. زمانی که تمام عوامل افزایشی است، اصرار بر قیمت‌گذاری خودرو جز ضرر و زیان به خودروسازی فایده‌ای ندارد. این موضوع برای مصرف‌کننده هم فایده‌ای ندارد. اکثر افرادی که در قرعه‌کشی‌ها شرکت می‌کنند، برای مصرف به دنبال خودرو نیستند بلکه برای فروش و سود بیشتر این کار را انجام می‌دهند. حجم مراجعه این افراد برای ثبت‌نام این موضوع را تایید می‌کند. جالب این‌جاست خودروهایی که اختلاف قیمت بیشتری دارند، بیشترین داوطلب را دارند. اکثر متقاضیان دنبال سود ناشی از مابه‌التفاوت قیمت هستند. از سوی دیگر، دولت این توانمندی را ندارد که جلوی افزایش قیمت را بگیرد. در سه‌ماهه پایانی سال گذشته ۱۷درصد افزایش قیمت رسمی خودرو را در مقابل تورم ۴۰درصدی داشتیم که هنوز هم برخی نمایندگان مجلس به آن اعتراض دارند.
کشف قیمت و عرضه در بورس کالا تا چه انداره می‌تواند در این بخش به خودروسازان کمک کند؟
بهترین حالتی که برای این کار وجود دارد، استفاده از بورس کالاست. براساس قانون اگر کالایی در بورس عرضه شود و قیمت و سود مشخصی داشته باشد، هیچ بخش دیگری امکان قیمت‌گذاری نخواهد داشت.
کارشناسان می‌گویند مکانیزم بورس کالا برای فروش خودرو در کشور دیگری سابقه ندارد. این گزاره را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
گفته می‌شود در هیچ کجای دنیا خودرو در بورس عرضه نمی‌شود. اما این را نیز باید گفت در هیچ کشور دیگری هم خودرو قیمت‌گذاری نمی‌شود. باید قیمت‌گذاری برداشته شود تا خودرو وارد بورس نشود، اما اگر اصرار بر قیمت‌گذاری وجود دارد، بنابراین ما هم از راه قانونی استفاده کرده و این کالا را در بورس عرضه خواهیم کرد. اگر مدتی خودرو در بورس عرضه شود، قیمت واقعی آن مشخص می‌شود و فروش زیر قیمت تمام‌شده برچیده می‌شود. در این صورت ما اصلا با حجم بالای تقاضا مواجه نمی‌شویم و به سال‌های دهه ۹۰ برمی‌گردیم که خودروساز برای فروش محصول خود باید تبلیغات بسیاری انجام می‌داد و چک هم قبول می‌کرد. هرجا اختلاف قیمت وجود دارد، رانت و فساد هم دیده می‌شود. خودرو و ارز باید با قیمت آزاد عرضه شود. متاسفانه هر کالایی که دولت برای تنظیم و قیمت‌گذاری دست گذاشته، جز خرابکاری اتفاقی نیفتاده، برای همین نیز وزارت صمت به کشف تدریجی قیمت خودرو در بورس کالا رضایت داده است.
به‌نظر شما عرضه در بورس و کشف قیمت خودرو تبدیل به مرجع می‌شود یا قیمت خودرو را چند برابر می‌کند؟
بهترین حالت این است که قیمت خودرو در بورس تعیین شود، بعد به خودروساز اجازه دهند با همان قیمت به فروش برساند. در این حالت دیگر برای پژوپارس یک‌میلیون نفر ثبت‌نام نمی‌کنند و شاید متقاضی از عرضه کمتر باشد. اما درحال‌حاضر افرادی که در این طرح مشارکت می‌کنند دنبال سود آن هستند.
آیا در آن صورت؛ خودرو هم در بورس به فروش خواهد رسید و هم در کارخانه به قیمت بورس؟
بله؛ بورس چنین امکانی را دارد. زمانی که قیمت فولاد در بورس کشف شد، فولادمبارکه این امکان را به‌دست آورد که مازاد تولید را با قیمت بورس به فروش برساند.
بحث همکاری سه‌جانبه ایران، ترکیه و روسیه برای تولید محصول مشترک تا چه اندازه محتمل و قوی است؟
نخستین گام در این خصوص را من برداشتم که به‌دلیل پیشنهاد ترک‌ها بود. زمانی که بین ترکیه و روسیه اختلاف وجود داشت، ترک‌ها تمایل داشتند ایران، ترکیه و روسیه خودرو مشترکی را طراحی کنند که در هر سه کشور تولید شود. ترکیه بر این باور بود که قطعات این خودرو باید بین سه کشور تبادل شود که هم بازار داخلی سه کشور و هم بازارهای صادراتی را دربربگیرد. امکان بالقوه همکاری بین سه کشور وجود دارد. روش‌های این همکاری باید پای میز مذاکره و زمان همکاری بررسی شود. ضمن آن‌که در نمایشگاه روسیه قطعه‌سازان و خودروسازان ما شرکت خواهند کرد.
آیا در این نمایشگاه بحث جدی‌تری درخصوص همکاری‌ها مطرح خواهد شد؟
حضور در نمایشگاه قطعات روسیه فرصت بسیار خوبی است که باید از آن استفاده بهینه کرد البته تمام تلاش خود را می‌کنیم تا بتوانیم راه را برای همکاری صنعت خودرو ایران و روسیه هموار کنیم.
انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی به‌منظور معرفی شرکت‌های قطعه‌ساز ایرانی و برقراری ارتباط صنعتی و همکاری استراتژیک قطعه‌سازان کشور با شرکت‌های روسی برای حضور در نمایشگاه اتوموبیلیتی روسیه داوطلب شده است و بسیاری از قطعه‌سازان برای حضور در این نمایشگاه اعلام آمادگی کرده‌اند.
جزئیات همکاری قطعه‌سازان ایرانی با شرکت‌های روسی و موضوعات عقد قرارداد در این خصوص، بعد از برگزاری نمایشگاه مشخص خواهد شد.