به گزارش بازارخودرو به نقل از رستانیوز پیش فروش خودرو طی چندین سال اخیر توسط شرکت های خودرو ساز داخلی و همچنین نمایندگان در فواصل زمانی مشخص اجرا می شود. علی الخصوص از زمانی که واردات خودرو ممنوع شد؛ طرح پیش فروش خودرو و سایر طرح های فروش خودرو بیش از پیش در بین مردم طرفدار پیدا کرد.پیش فروش خودرو قرار بود یکی از طرح ها برای کنترل کردن قیمت خودرو باشد، اما نتوانست تاثیری بر روی نوسان قیمت خودرو داشته باشد.
سامانه یکپارچه تخصیص خودرو به آدرس sale.iranecar.com در اطلاعیه‌ای اعلام کرد مهلت واریز وجه منتخبان قرعه کشی خودرو که پیش از این 18 خرداد اعلام شده بود تا 25 خرداد ماه تمدید شد.
در این اطلاعیه آمده است: با توجه به پرسش‌ها و ابهامات متقاضیان ثبت نام کننده در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو، در رابطه با منتخبین اصلی و رزرو، به اطلاع می‌رساند در راستای شفاف سازی موضوع، پس از بررسی و اعمال نظارت‌های لازم، اسامی منتخبین اصلی و رزرو در این سامانه درج شده و ازطریق پیامک نیز به متقاضیان اطلاع‌رسانی خواهد شد.
لازم به ذکر است چنانچه نفرات اصلی به هر دلیل فرایند تکمیل خرید خود را در زمان‌های تعیین شده انجام ندهند براساس اولویت از افراد رزرو نسبت به جایگزینی آن‌ها اقدام خواهد شد.
فرایند واریز وجه از سوی منتخبین اصلی توسط شرکت‌های خودروسازی آغاز شده و تا تاریخ 25 خرداد ماه جاری ادامه خواهد یافت. پس از تکمیل ثبت نام منتخبین اصلی، در صورت وجود ظرفیت، به منتخبین رزرو بر اساس اولویت اطلاع رسانی خواهد شد.
در حالی که رئیس سازمان حمایت از اختصاص خودرو به 12 هزار منتخب ذخیره در قالب سازوکار مشخص خبر داده است در اطلاعیه سازمان یکپارچه اشاره ای به این موضوع نشده بلکه آمده است در صورت انصراف برندگان پس از پایان مهلت واریز وجه، افراد ذخیره جایگزین می شوند.
ماجرای تغییر وضعیت برخی برندگان اول ایران خودرو به رزرو
بسیاری از مشارکت‌کنندگان در اولین دوره از طرح فروش و تخصیص خودرو بصورت یکپارچه که تحت نظارت وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) اجرایی شد، پس از اعلام نتایج اولیه در سامانه جزو "برنده اول" طرح بوده‌اند، اما حال که می‌خواهند برای واریز وجه اقدام کنند با پیام "شما جزو منتخبین رزرو قرعه‌کشی هستید" روبه‌رو شده‌اند.
این در حالی است که سه‌شنبه دو هفته پیش (۲۷ اردیبهشت ماه) اولین فروش خودرو در قالب سامانه یکپارچه تخصیص خودرو با عرضه محصولات شش خودروساز دولتی و خصوصی به مدت یک هفته (تا سه‌شنبه ۳ خرداد) اجرایی شد. پس از پایان مهلت ثبت‌نام متقاضیان در این طرح، قرعه‌کشی آن دوشنبه هفته گذشته (۹ خردادماه) انجام و با تاخیر قریب به ۳۰ ساعت نتایج اعلام شد.
طی دو روز اخیر تعدادی از افراد شرکت‌کننده در این سامانه در تماس با خبرگزاری، از موضوعی مشترک گلایه کرده‌اند. به گفته این افراد، پس از اعلام نتایح در روز ۱۱ خرداد (پیش از تعطیلات) اسامی آنان به عنوان منتخبان اول (اصلی) اولین فروش خودرو در قالب سامانه یکپارچه تخصیص خودرو اعلام شد اما حال که می‌خواهند برای واریز وجه خودرو یا مبلغ علی‌الحساب اقدام کنند، موفق به واریز نمی‌شوند؛ چرا که با پیام "شما جزو منتخبین رزرو قرعه‌کشی این دوره سامانه یکپارچه تخصیص خودرو هستید" مواجه شده‌اند.
بر این اساس این افراد بایستی منتظر بمانند تا چنانچه برندگان اصلی در مهلت تعیین شده برای پرداخت وجه که تا پایان امشب (ساعت ۲۴ سه‌شنبه ١٧ خرداد) در نظر گرفته شده است، پرداخت وجه انجام ندادند، از لیست رزروی‌ها جایگزین شوند.
شایان ذکر است بیشتر افرادی که با این مشکل مواجه شده‌اند، مشتریان متقاضی محصولات گروه صنعتی ایران‌خودرو هستند.
یکی از این مشتریان می‌گوید، در روز اولی که نتایج اعلام شد، برنده یک دستگاه تارا اتوماتیک در طرح پیش‌فروش شدم. طی این چند روز پس از آنکه مبلغ علی‌الحساب خودرو را فراهم کردم، دوباره به سامانه برای واریز وجه مراجعه کردم اما امکان ثبت‌نام ندارم؛ چراکه در لیست رزروی‌ها قرار گرفته‌ام. صبح امروز با شرکت ایران‌خودرو تماس گرفتم که در جواب اعلام کردند مشکل از جانب ما نیست و تاکنون ۱۵۰۰ نفر با امور مشتریان این شرکت تماس گرفته‌اند. بر این اساس شماره‌ای مرتبط با امور سامانه به من داده شد که به سبب هجوم تماس‌ها موفق به برقراری ارتباط نشده‌ام.
یکی دیگر از مشتریان نیز که موفق به برقراری ارتباط با وزارت صمت شده است، می‌گوید: اعلام کردند که یک شرکت متولی قرعه‌کشی بوده و این وزارتخانه تنها ناظر ماجرا بوده است.
آن طور که مشخص است، مشکل پیش آمده به عدم تفکیک برندگان اصلی از منتخبان رزرو مربوط می‌شود.
البته پیش از این نیز مسئولان ذی‌ربط وزارت صمت تاکید کرده بودند که این وزارتخانه تنها ناظر بر فروش و تخصیص خواهد بود. به گفته آنان، بخش نظارت از بخش اجرایی کاملا جدا شده و دولت به‌هیچ عنوان دخالتی در کار (به‌ویژه در فعالیت بنگاه‌های خصوصی) نخواهد داشت. اجرای کار با خودروسازان است و دولت نظارت خواهد کرد که کارها به درستی انجام شود.
ایران‌خودرو اختلال ایجاد شده را از سوی وزارت صمت دانسته و اعلام کرد: ما لیست منتخبان را از وزارت صمت دریافت کرده‌ایم و دخالتی در این کار نداشته‌ایم. بسیاری از مشتریان هم امروز با این شرکت تماس گرفته‌اند؛ اما با توجه به اینکه مشکل از سوی ما نیست، اطلاعات دقیقی هم در دست نیست.
سایپا نیز اعلام کرد که هنوز تماسی که دال بر این مشکل باشد، نداشته و در نهایت وزارت صمت نیز اعلام کرد که موضوع در دست پیگیری است.
رئیس سازمان حمایت علت مشکل پیش‌آمده در اعلام نتایج منتخبان خرید خودرو را مشخص نشدن منتخبان ذخیره از منتخبان اصلی اعلام کرد و از تخصیص خودرو در قالب طرح‌های مشخص به منتخبان ذخیره این دوره خبر داد.
صدیف بیک‌زاده درباره ابهامات پیش‌آمده در اعلام نتایج تخصیص خودرو از طریق سامانه یکپارچه گفت: برای جلوگیری از قرعه‌کشی‌های دوباره در یک فرآیند تخصیص، حدود 12هزار نفر به‌عنوان منتخبان ذخیره مشخص شدند؛ اما این موضوع به‌صورت شفاف در سامانه یادشده، مشخص نشد و ابهاماتی ایجاد کرد.
وی در ادامه توضیح داد: برای رفع دغدغه‌های ایجادشده برای کسانی که به‌عنوان منتخب ذخیره مشخص شده‌اند، هماهنگی‌های لازم انجام شده است تا در قالب سازوکار مشخصی، فرآیند تحویل خودرو با طرح‌هایی مانند فروش فوری، فوق‌العاده و پیش‌فروش که توسط خودروسازان اعلام شده است و منتخبان نیز برای آن‌ها ثبت‌نام کرده‌اند، پیگیری شود و برای آنان از سوی وزارت صمت تخصیص خودرو در قالب این طرح‌ها، انجام شود.
بیک‌زاده افزود: تعیین منتخبان ذخیره به این سبب بود که اگر به هر علتی منتخبان اصلی، فرآیند خرید خودرو را در زمان تعیین‌شده تکمیل نکنند یا وجه را واریز نکنند، این افراد جایگزین شوند؛ اما در سامانه یکپارچه، نفر اصلی یا ذخیره بودن مشخص نشد و متأسفانه اطلاع‌رسانی نادرست از سوی برخی خودروسازان نیز بر این ابهامات دامن زد و نگرانی‌ها را دوچندان ساخت.
رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اضافه کرد: تغییر رویه تخصیص خودرو، اعمال نظارت‌های شدید و شفاف‌سازی نیز فشار مضاعفی را بر سیستم جدید تخصیص خودرو وارد کرده بود که پیش از این، کنترل‌ها و نظارت به این حد نبوده است.
وی با اشاره به بررسی وضعیت تخصیص خودرو، یادآور شد: در فرآیند تخصیص خودرو در سامانه یکپارچه طراحی‌شده، قرار بود در گام نخست کنترل‌ها و نظارت‌های لازم انجام شود تا متقاضیان دارای شرایط به‌عنوان منتخبان اصلی تخصیص خودرو معرفی شوند.
موارد عجیب در سامانه یکپارچه قرعه کشی خودرو
اردیبهشت امسال وزارت صمت خودروسازان بخش خصوصی و دو خودروساز بخش دولتی را مکلف کرد تا ساز و کار فروش خود اعم از پیش‌فروش، فروش ویژه یا مشارکت در تولید را در سامانه‌ای متمرکز که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین شد برگزار کنند. این سامانه از روز ۲۷ اردیبهشت تا ۳ خرداد سال جاری در دسترس متقاضیان قرار داشت و مشتریان باید با ورود به این سامانه برای خرید خودرو ثبت نام کنند.
با انتشار اطلاعات دو شرکت بزرگ خودروسازی دولت مشخص شد، از این شیوه طرح فروش استقبال نشده است و بر اساس اعلام عبدالله توکلی لاهیجانی مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت، ثبت‌نام ۴ میلیون نفر در سامانه یکپارچه فروش خودرو نهایی شده است و این در حالی است که بررسی آخرین فروش فوق‌العاده دو خودروساز بزرگ کشور از ثبت‌نام حدود ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر حکایت دارد.
آمار سامانه متمرکز وزارت صمت نشان می‌دهد میزان ثبت‌نام در سامانه وزارت صمت در مقایسه با سامانه‌های مستقل که پیش از این فروش را انجام می‌دادند، ۴۰درصد افت داشته که این افت تقاضا به دلیل مشکلات موجود در این سامانه است.
سامانه وزارت صمت همان سایت قرعه‌کشی شرکت‌های خودروسازی است
برخلاف تبلیغات گسترده رسانه‌های نزدیک به وزارت صمت، نحوه قرعه‌کشی در سایت متمرکز وزارت صمت هیچ تفاوتی با روشی که شرکت‌ها با آن قرعه‌کشی انجام می‌دادند، ندارد. به طوریکه زیرساخت‌های فنی سایت، مجری سایت سامانه متمرکز وزارت صمت و نحوه استعلام‌ها و... دقیقا با همان شرکت‌هایی است که این فرآیند را برای شرکت‌های خصوصی و دولتی به صورت مجزا اجرا می‌کرد.
جالب آنجاست که حتی در سطح نظارت و بازرسی هم تفاوتی نیست و در عمل هیچ اتفاق متفاوتی رخ نداده است؛ چرا که پیش از این نیز وزارت صمت و سازمان بازرسی بر نحوه قرعه‌کشی شرکت‌های خصوصی نظارت می‌کرد. بنابراین در سامانه متمرکز وزارت صمت قرعه‌کشی در همان سایت و با همان سبک و سیاق، شرکت‌های خصوصی و دولتی انجام می‌شود.
نامعلوم بودن زمان اعلام نتایج قرعه‌کشی خودروها
تا زمانی که قرعه‌کشی خودروها در اختیار شرکت‌ها بود، نتایج آن ۴۸ ساعت پس از پایان مهلت ثبت‌نام نتایج قرعه کشی اعلام و برندگان قرعه‌کشی وارد مرحله پرداخت وجه می‌شدند. این در حالیست که با پایان مهلت ثبت‌نام در سامانه یکپارچه فروش خودرو، حالا متقاضیان در انتظار انجام قرعه‌کشی و اعلام نتایج آن هستند.
اکنون بعد از آنکه یک وزارتخانه دولتی متولی برگزاری قرعه‌کشی شده انگار مطابق تجربه‌های پیشین کارهای دولتی، فرآیند برگزاری قرعه‌کشی وارد نامه‌نگاری‌های اداری و بوروکراتیک شده و با گذشت ۸ روز از پایان زمان قرعه کشی و با آن که قرعه کشی انجام شده هنوز مشخص نیست وزارتخانه چه زمانی اسامی برندگان قرعه‌کشی این طرح‌های متعدد بنگاه‌های خصوصی و دولتی را اعلام خواهد کرد.
طولانی شدن قرعه‌کشی مشتریان و خودروسازان را متضرر می‌کنند
با به تعویق افتادن اعلام نتایج قرعه‌کشی علاوه بر متقاضیان، خودروسازان نیز متضرر می‌شود. پیش از این چند روز پس از اعلام نتایج، شرکت‌های خودروسازی به حجم قابل توجهی نقدینگی دست پیدا می‌کردند. اما با عقب افتادن نتایج این قرعه‌کشی‌ها شرکت‌های خودروسازی نیز دیرتر به سرمایه‌های خود دسترسی پیدا می‌کنند.
در همین رابطه خودروسازان می‌گویند وزارت صمت هنوز مشخص نکرده تا چند روز بعد وجه پرداختی متقاضیان را به حساب شرکت‌های خودروسازی واریز می‌کند و همین مساله بر نگرانی خودروسازان افزوده است.
با توجه به نامشخص بودن زمانبندی قرعه‌کشی در سامانه متمرکز وزارت صمت گردش نقدینگی شرکت‌های خودروساز دچار اختلال خواهد شد. نتیجه این اختلال ناتوانی شرکت‌ها در تامین مواد اولیه، پرداخت حقوق نیروی انسانی و توسعه بنگاه‌ها است. بنابراین در صورتی که وزارت صمت برنامه روشنی در خصوص زمانبندی قرعه‌کشی، واریز وجوه برندگان به حساب خودروسازان و دیگر مسائل مرتبط را شفاف اعلام نکند، اداره شرکت‌های خودروسازی با مشکل روبرو می‌گردد.
تعجب مشتریان از قوانین عجیب سامانه وزارت صمت
سامانه یکپارچه وزارت صمت، خریداران متنوع خودرو را یکپارچه دیده است. از نظر طراحان این سامانه خریدار خودروهای میلیاردی مشابه متقاضیان خودورهای اقتصادی هستند. برای مثال در این سامانه هرخریداری که برای قرعه‌کشی اقدام می‌کند نباید در ۴۸ماه گذشته مالک پلاک انتظامی خودرو باشد. این قاعده ممکن است برای خودروهای اقتصادی معقول به نظر برسد اما برای کسی که حدود یک میلیارد برای خرید خودرو سرمایه دارد معقول نیست که در ۴۸ ماه پیش از آن مالک هیچ خودرویی نبوده باشد.
این گلایه از سوی خریداران خودروهای گران قیمت بارها به مدیران فروش شرکت‌های خودروسازی در ایام نمایشگاه خودرو منتقل شد. به همین ترتیب با امور مشتریان این شرکت‌ها مکرر تماس گرفته می‌شود و نسبت به وجود این قانون برای شرکت در سامانه یکپارچه وزارت صمت ابراز گلایه می‌کنند.
خودورسازان بلاتکلیف، متقاضیان سردرگم
در مقام جمع‌بندی می‌توان گفت، اولین تجربه قرعه‌کشی خودرو در سامانه یکپارچه وزارت صمت، ناموفق بوده است. چرا که علیرغم گذشت یک هفته از برگزاری آن هنوز اسامی برندگان قرعه‌کشی مشخص نشده است. چنین وضعیتی نه تنها مشکل فروش خودروها را حل نکرده است بلکه بر سردرگمی متقاضیان خودرو و بلاتکلیفی خودروسازان نیز دامن زده است.