به گزارش بازارخودرو به نقل از دنیای خودرو، تـحـویـل روزانــه خودروسازان به مشتریان به 4500 دستگاه در روز رسیده است، اما همچنان در بحث کیفیت به‌رغم بهبودهای نسبی در تعدادی از محصولات داخلی، شاهد پابرجایی نارضایتی‌ها در برخی دیگر محصولات هستیم. قیمت تمام شده بالای قطعات برای تولیدکنندگان خودرو و زیر مجموعه‌های آنان و عدم به‌روزرسانی تجهیزات تولید، ازجمله عواملی هستند که خواسته و ناخواسته موجب کاهش کیفیت قطعات و در نهایت؛ کیفیت پایین خودروهای ایرانی شده‌اند.
برخی فعالان این حوزه، ریشه تمام مشکلات صنعت خودرو را به تحریم‌های بین‌المللی گره می‌زنند، در حالی که این صنعت بیش از پنج دهه در کشور اقدام به تولید خودرو کرده و فرصت کافی برای جبران عقب ماندگی‌ها و همگامی با خودروسازان خارجی داشته است. سیدمرتضی افقه، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید چمران با اشاره به رهنمودهای مقام معظم رهبری و گلایه‌مندی برخی نمایندگان مجلس در خصوص کیفیت محصولات خودروسازان کشور گفت: «عدم مرغوبیت محصولات خودروسازان داخلی صدای نمایندگان مجلس را درآورده است. تا آنجا که مقام معظم رهبری در جمع صنعتگران نسبت به کیفیت پایین خودروهای ایرانی انتقاد کردند.» وی افزود: «برخی معتقدند امروز باید در صنعت خودرو را تخته کرد و محصولات خودروسازان خارجی را برای تامین نیاز متقاضیان جایگزین کرد. اما من با این فرمول مخالف هستم. نزدیک به نیم قرن تجربه خودروسازی کشور در دو بنگاه بزرگ ذخیره شده است که باید با مدیریت درست منابع و حفظ نیروی انسانی
حمایت شوند.»
متقاضیان محصولات خودرویی در کشور از کیفیت محصولات خودروسازان داخلی ناراضی هستند و معتقدند محصولات این شرکت‌ها حتی به اندازه نرخ درخواستی بنگاه که گفته می‌شود دستوری بوده و زیر قیمت تمام شده است هم ارزش ندارند. به نظر شما چرا هم مدیران خودروسازی‌ها و هم متقاضیان از نرخ فروش محصولات ناراضی هستند؟
مستهلک شدن تجهیزات تولید، قیمت تمام شده قطعات را بالا می‌برد و در برخی موارد شاهد کاهش کیفیت نیز هستیم. اما در واقعیت مسائل به این شکلی که عنوان می‌شود، نیست؛ نه کیفیت قطعات خودرو و نه کیفیت خودروهای داخلی به این میزان که تبلیغات می‌شود پایین نیست و در واقع به‌شکلی اغراق‌آمیز به بیان ضعف‌های صنعت خودرو پرداخته می‌شود. در اصل، قیمت و کیفیت هر کالایی نسبی است. اگر در واقعیت کیفیت خودروهای داخلی تا این اندازه پاییم بود، ۷۰درصد خودروهای نو به تعمیرگاه‌ها برگشت می‌شد و ترافیک بسیار سنگینی در نمایندگی‌ها و تعمیرگاه‌ها به وجود می‌آمد. طبق ادعای خودروسازان بزرگ، روزی بیش از ۴۵۰۰ خودرو تحویل مردم می‌شود. پس چنین چیزی دور از واقعیت است. از سوی دیگر، قیمت و کیفیت نسبی و در تناسب با یکدیگر است؛ یعنی کیفیت خودروها رابطه مستقیمی با نرخ فروش آن‌ها دارد. درحال‌حاضر ۲۰میلیون خودرو ایرانی در جاده‌های ایران با دمای حرارت حتی بالاتر از ۵۰ درجه در حال تردد هستند.
آمار تصادفات جاده‌ای بسیاری از کارشناسان فنی و دانشگاهی را در ردیف منتقدان صنعت خودرو قرار داده است. چه میزان کیفیت قطعات مصرفی در محصولات پرتیراژ در این حوادث نقش دارند و از سوی دیگر تا چه میزان خسارات جانی و مالی وارده مربوط به کیفیت و ایمنی پایین خودروهاست؟
نخست آنکه تصادفات جاده‌ای عوامل دیگری به غیر از نقص فنی و قطعات دارد، ازجمله کیفیت رانندگی، خواب‌آلودگی و کیفیت راه‌های کشور، نقاط حادثه‌خیز و... . رقم قابل‌توجهی از فوت‌شدگان نیز متاسفانه مختص تصادفات موتورسواران و عابران پیاده است. درعین‌حال؛ این را نیز باید در نظر داشت که عمده خودروهای در حال تردد در جاده‌های کشور، محصولات داخلی هستند و اگر کیفیت و ایمنی این محصولات بالاتر بود، حتی در صورت بروز همین تعداد تصادف در سال؛ خسارات و تلفات کمتری را شاهد بودیم. اما این بدان معنا نیست که شرایط حاضر به دلیل مخالفت قطعه‌سازان و خودروسازان با ورود خودرو به کشور رقم خورده باشد.
ورود خودرو به کشور تا چهار سال پیش ممنوع نبوده است و تنها پس از اعمال تحریم‌های شدید دشمنان و بنابر ملاحظات کمبود ارز، برای مقطعی ممنوع شد. از سوی دیگر، به فرض آزادسازی واردات خودرو با تعرفه پایین هم به دلیل پایین بودن درآمد سرانه و نیز برابری قدرت خرید در کشور ما نسبت به دیگر کشورها، دست بسیاری از مردم، از خرید خودرو باکیفیت کوتاه می‌ماند.
مقایسه‌هایی هم که در خصوص قیمت خودرو در ایران با دیگر کشورها می‌شود، بیشتر با محوریت قیمت خودروهای کارکرده و چندساله است؛ وگرنه قیمت خودرو صفر کیلومتر ایمن، باکیفیت، با دوام و جادار برای استفاده خانواده بالای 15هزاردلار است که معمولا این قیمت بدون احتساب هزینه‌های مالیاتی، بیمه و... است. در چنین شرایطی، صنعت خودرو داخلی سال‌ها در کنار این مردم بوده و تعداد زیادی از صنایع مختلف را زنجیروار به حرکت درآورده و از خروج ارز نیز جلوگیری کرده است. هرچند برای بهتر شدن، فضای زیادی وجود دارد. اما در کل کیفیت ارائه سرویس و خدمات در بخش خودرو کشور تا حدودی مطلوب ارزیابی می‌شود.
برخی فعالان صنعت خودرو، ریشه تمام مشکلات بنگاه‌های بزرگ این حوزه را اعمال تحریم‌ها طی چهار سال گذشته عنوان می‌کنند. برای تامین نیاز متقاضیان و ایجاد رضایت عمومی دولت باید چه اقداماتی را در دستور کار خود قرار دهد؟
خودروسازان ایران بیش‌از چهار سال است که درگیر تحریم‌های بین‌المللی هستند و توانسته‌اند تا حد مطلوبی پاسخگوی نیاز بازار باشند. هرچند این تلاش‌ها برای مردم و مسئولان امر کافی و متقاعدکننده نبوده اما شاهدیم؛ صنعت خودرو روسیه که طی چهار ماه گذشته درگیر تحریم شده، دچار مشکلات بی‌شماری شده است.
تا به آنجا که شرکت‌های سازنده خودرو در روسیه از قطعات‌سازان کشور درخواست تامین قطعات برای راه‌اندازی دوباره خطوط خودروسازی خود را دارند. این موضوع نشان می‌دهد صنعت خودرو ایران این‌قدرها هم بی‌کیفیت نیست. ما قبل از تحریم‌ها قطعات زیادی به پژو و خودروسازان دیگر صادر می‌کردیم، به دلیل این که نتوانستیم ارز آن را دریافت کنیم، متوقف شد.
فعالان بازار خودرو می‌گویند؛ نبود فضای رقابتی در بازار موجب شده است خودروسازان برای ارتقای کیفیت محصولات خود تلاشی نکنند. دولت برای تامین محصولات برای سلایق متفاوت متقاضیان، چه تدبیری می‌توان داشته باشد؟
صنعت خودرو زیر بیشترین فشارهای رسانه‌ای و منتقدان داخلی و خارجی قرار دارد، در حالی که بیشترین زیان را از تحریم‌ها متحمل شده است. البته کیفیت و شرایط خودرو به نسبت بقیه صنایع مطلوب است.
بازار خودرو هم به آن شکل که عنوان می‌شود، انحصاری نیست و مردم بدون شک خودروهای ساخت کشور چین را در خیابان‌ها و جاده‌های کشور طی چند سال اخیر می‌بینند و این نشان از واردات انواع آن است که به صورت فول CKD انجام می‌شود. اما همان‌طور که پیش‌تر مطرح شد؛ عدم به‌روزرسانی تجهیزات تولید در زنجیره تامین قطعات موجب کاهش کیفیت برخی قطعات شده است که با حمایت‌های دولتی می‌توان این نقص را نیز برطرف کرد. دلیل اصلی نارضایتی مردم آن است که نمی‌توانند خودروهای میلیاردی خریداری کنند.
برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند خودروسازان داخلی باید تعطیل شوند و با آزادسازی واردات خودرو باکیفیت مانع هدر رفت سرمایه‌های جانی و مالی در کشور شویم. نظر شما در این خصوص چیست؟
من معتقدم خودروسازی داخلی باید به فعالیت خود ادامه دهد، اما واردات خودرو باکیفیت نیز آزاد شود و دولت تعرفه را به حداقل یا حتی صفر برساند.
خودروسازان ایرانی پیش از این، در رقابت با خودروهای خارجی بوده‌اند و در سال‌های ابتدایی دهه90 بیشتر رشد را در صنعت خودرو کشور شاهد بودیم. پس بدون شک رقابت سالم باعث افزایش کیفیت می‌شود.
چه راهکار پیشنهادی برای کاهش هزینه‌های تولید قطعات و خودرو برای مدیران این بنگاه دارید؟
تهیه یک پلت‌فرم مشترک می‌تواند بسیاری از هزینه‌های تحقیقات و تولید قطعات را کاهش دهد. اما در زمانی که ارتباط این صنعت با دیگر همتایان جهانی آنان قطع شده است، شرایط تغییر و طراحی و ساخت یک پلت‌فرم مشترک برای خودروسازان بزرگ ایرانی وجود ندارد. در چنین شرایطی، مسئولیت این امر با اساتید دانشگاه‌های صنعتی کشور است که با همکاری خودروسازان پلت‌فرم خودروها را به‌روز کنند. امیدواریم بتوانیم همکاری بیشتری مابین دانشگاهیان و صنعتگران داشته باشیم.