معرفی و بررسی تویوتا bZ4X 2024

در دنیایی که آینده‌ی حمل‌ونقل با سرعتی بی‌سابقه به سوی الکتریکی شدن پیش می‌رود، برندهای بزرگ خودروسازی نیز در تلاش‌اند تا جایگاه خود را در این تحول جهانی تثبیت کنند. در این میان،تویوتا که سال‌ها به‌عنوان پیشرو در تولید خودروهای هیبریدی شناخته می‌شود، با معرفی BZ4X گام بلندی به‌سوی دنیای خودروهای تمام برقی برداشت.این کراس‌اوور آینده‌نگر، با طراحی مدرن، تکنولوژی پیشرفته و عملکردی قابل‌اعتماد، نه‌تنها پاسخی به نیاز بازار جهانی است.تویوتا bZ4X نخستین گامِ رسمی تویوتا در خط تولید کراس‌اوورهای باتری‌محور (BEV) به‌حساب می‌آید؛ خودرویی که «bZ» در نامش مخفف «beyond Zero» است، اشاره‌ای به فلسفهٔ تولید خودروهای با آلایندگی صفر و فراتر رفتن از صرفاً خالی کردن آلایندگی. bZ4X با استفاده از پلتفرم جدید e-TNGA که به‌صورت مشترک با سوبارو توسعه یافته، جایگاهی میان کراس‌اوورهای جمع‌وجور تا میان‌سایز دارد و هدفش ارائهٔ فضای داخلی مناسب، سواری آرام و فناوری‌های برقی استاندارد است. معرفی و عرضهٔ جهانی این خودرو از نیمهٔ ۲۰۲۲ آغاز شد و در سال‌های بعد فیس‌لیفت و به‌روزرسانی‌های فنی دریافت کرد. در این مقاله، قصد داریم نگاهی جامع و دقیق به تویوتا BZ4X بیندازیم؛ از تاریخچه و فلسفه‌ی تولد آن گرفته تا طراحی بیرونی و داخلی، مشخصات فنی، فناوری‌های رفاهی و نسخه‌ای که به تازگی وارد بازار ایران شده است. اگر به خودروهای الکتریکی و آینده‌ی صنعت خودروسازی علاقه‌مندید، تا پایان این مقاله همراه ما بمانید تا با یکی از مهم‌ترین محصولات مدرن تویوتا بیشتر آشنا شوید.

تاریخچه‌ی تویوتا BZ4X

تویوتا، به عنوان یکی از پیشگامان صنعت خودروسازی جهان، همواره با نوآوری، دوام و فناوری‌های پاک شناخته می‌شود. مسیری که این برند ژاپنی از دهه‌ها پیش در زمینه‌ی خودروهای هیبریدی آغاز کرد، سرانجام در سال‌های اخیر به تولید خودروهای تمام برقی (Battery Electric Vehicles) انجامید. نتیجه‌ی این تحول بنیادین، تولد خانواده‌ای تازه با نام bZ (Beyond Zero) بود؛ گروهی از خودروهای تمام الکتریکی که آینده‌ی بدون آلایندگی را برای تویوتا رقم می‌زنند.تویوتا BZ4X به عنوان اولین عضو رسمی خانواده‌ی bZ، در سال ۲۰۲۱ به صورت رسمی معرفی شد. نام این خودرو ترکیبی از سه بخش است:

_ bZ به معنای Beyond Zero یا «فراتر از صفر آلایندگی»

_ ۴ نشان‌دهنده‌ی اندازه و کلاس خودرو در میان محصولات تویوتا (در حد یک کراس‌اوور متوسط)

_ X نیز بیانگر کراس‌اوور بودن آن است.

اما ریشه‌ی شکل‌گیری این مدل به سال‌ها قبل بازمی‌گردد. در اوایل دهه‌ی ۲۰۱۰، تویوتا تمرکز خود را روی فناوری هیبریدی و سوخت هیدروژنی گذاشته بود. با این حال

با رشد سریع بازار خودروهای تمام برقی و موفقیت برندهایی مانند تسلا، نیسان و هیوندای، تویوتا تصمیم گرفت پروژه‌ای مستقل برای توسعه‌ی پلتفرمی اختصاصی در

زمینه‌ی خودروهای تمام الکتریکی راه‌اندازی کند.در همین راستا، در سال ۲۰۱۸ همکاری مشترک تویوتا و سوبارو آغاز شد. هدف از این همکاری، توسعه‌ی پلتفرمی به نام

e-TNGA (Toyota New Global Architecture for EVs) بود. این پلتفرم به گونه‌ای طراحی شد که برای خودروهای الکتریکی در ابعاد مختلف قابل استفاده باشد.

پس از سه سال تحقیق و توسعه، اولین محصول این همکاری با نام BZ4X در نمایشگاه خودروی شانگهای ۲۰۲۱ رونمایی شد. این مدل از همان ابتدا توجه رسانه‌ها و

کارشناسان را به خود جلب کرد، زیرا نه تنها طراحی مدرن و جسورانه‌ای داشت، بلکه نخستین گام عملی تویوتا در مسیر خودروهای تمام برقی به شمار می‌رفت.

در سال ۲۰۲۲، تویوتا تولید رسمی BZ4X را در ژاپن و سپس در کارخانه‌های چین و آمریکا آغاز کرد. این خودرو ابتدا در بازارهای ژاپن، اروپا و آمریکای شمالی عرضه شد

و سپس در سال ۲۰۲۳، وارد بازار خاورمیانه شد.

پیش‌زمینه و چشم‌انداز تویوتا برای BEVها (bZ):

تویوتا در سال‌های اخیر استراتژی الکتریکی‌سازی خود را با نشان bZ (beyond Zero) اعلام کرد؛ برنامه‌ای برای ارائهٔ چندین مدل برقی تا میانهٔ دههٔ ۲۰۲۰. bZ4X به‌عنوان اولین محصول «bZ» برای نشان‌دادن توانمندی تویوتا در حوزهٔ BEV طراحی شد.

معرفی کانسپت و رونمایی:

کانسپت bZ4X نخستین‌بار در سال ۲۰۲۱ رونمایی شد (bZ4X Concept) و نمونهٔ تولیدی آن در همان بازه زمانی برای عرضهٔ سال ۲۰۲۲–۲۰۲3 نهایی گردید. طراحی بیرونی و فضای داخلی آن از ابتدا رویکردی آینده‌نگر داشت: سقف کشیده، فاصلهٔ محوری بلند برای فضای داخلی بیشتر و خطوط نسبتاً صاف برای کاهش ضریب آیرودینامیک.

پلتفرم e-TNGA و همکاری با سوبارو:

bZ4X بر پایهٔ پلتفرم جدید e-TNGA ساخته شد که تویوتا آن را با سوبارو توسعه داد. سوبارو نسخهٔ خواهرِ bZ4X را با نام Solterra عرضه کرده است؛ در فرایند توسعه، سوبارو نقش مهمی در بخش سیستم تمام‌چرخ (AWD) و ایمنی برخوردی ایفا کرد. همکاری دو شرکت باعث شد bZ4X از قابلیتی مثل کنترل الکترونیکی محورها و توسعهٔ «eAxle» بهره‌مند شود.

ورود به بازارهای جهانی و تولید:

تولید و فروش جهانی bZ4X از نیمهٔ ۲۰۲۲ شروع شد؛ کارخانه‌های تولیدی شامل موتورهای ژاپنی و خطوطی در چین (GAC Toyota)، و بعدتر مونتاژ در اندونزی نیز در برنامه قرار گرفت. بلافاصله پس از عرضه، مدل در بازارهای اروپا، آسیا و آمریکای شمالی در دسترس قرار گرفت.

بازخورد اولیه، اصلاحات و فیس‌لیفت ۲۰۲۵:

نسخهٔ اولیهٔ bZ4X در بررسی‌های جهانی نقاط قوتی مانند کیفیت ساخت و ارگونومی داخلی داشت، اما در بخش‌هایی مانند عملکرد شارژ سریع و برخی نکات طراحی انتقاداتی دریافت کرد. تویوتا در ۲۰۲۵ یک فیس‌لیفت مهم انجام داد — بهبود سیستم شارژ و مدیریت حرارتی باتری، ارتقای موتور و قدرت، اصلاحات ظاهری (جلوپنجره/بامپر) و بهینه‌سازی‌های داخلی (نمایشگر بزرگ‌تر، حذف برخی عناصر پلاستیکی مزاحم). این اصلاحات بخصوص در بازارهای اروپا و آمریکای شمالی عرضه شد و در برخی کشورها نام مدل به‌طور خلاصه به «bZ» تغییر یافت.

ورود bZ4X به ایران

بر اساس اطلاعیه‌ها و گزارش‌های رسانه‌ای معتبر ایرانی، اولین محموله‌های bZ4X به‌صورت رسمی توسط شرکت‌های خصوصی واردکننده از اواخر ۲۰۲۴ / اوایل ۲۰۲۵ و به‌طور گسترده‌تر در سال ۱۴۰۳–۱۴۰۴ به بازار ایران معرفی شد. منابع خبری و سایت‌های تخصصی خودرویی ایران نام شرکت‌هایی همچون برساوش (Bersaavash) را به‌عنوان واردکنندهٔ اولیه و همچنین گزارش‌هایی از فعالیت شرکت‌های دیگری مثل انرژی موتور آسیا یا عرضه از طریق پلتفرم‌های وارداتی خصوصی منتشر کرده‌اند؛ بنابراین ورود مدل در بازار ایران از مسیر واردات مستقل (غیرخطی کارخانه‌ای) انجام شده است. این محموله‌ها عمدتاً از خطوط تولید چین (GAC-Toyota) یا خطوط صادراتی مورد توافق تهیه شده‌اند.با توجه به افزایش علاقه به خودروهای الکتریکی و محدودیت واردات مدل‌های خاص، چند شرکت واردکننده خصوصی اقدام به واردات نسخه‌ی تک‌موتوره (FWD) کردند. این نسخه از باتری لیتیوم-یونی ۷۱.۴ کیلووات‌ساعتی بهره می‌برد و توان آن حدود ۲۰۱ اسب بخار است.از آن زمان تاکنون، BZ4X به عنوان یکی از جذاب‌ترین خودروهای الکتریکی بازار ایران شناخته می‌شود؛ خودرویی که نه‌تنها نمایانگر چهره‌ی جدید تویوتاست، بلکه آغازگر فصل تازه‌ای در مسیر سبز و بدون آلایندگی صنعت خودرو کشور محسوب می‌شود.

زمان عرضه: گزارش‌ها و اطلاعیه‌های رسانه‌ای داخلی از شروع نمایش‌ها و پیش‌فروش bZ4X در ایران از نیمهٔ دوم ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۴ خبر داده‌اند؛ برای مثال، معرفی و نمایش نمونه‌های وارداتی در نمایشگاه‌ها و تست‌درایوها در ۱۴۰۳ منتشر شد و فروش رسمی از طریق نمایندگی واردکننده اعلام گردید.

طراحی خارجی، ترکیب جسارت و آینده‌نگری

در نگاه اول، تویوتا BZ4X چهره‌ای کاملاً متفاوت از آنچه تاکنون از تویوتا دیده‌ایم به نمایش می‌گذارد. طراحی بیرونی این کراس‌اوور الکتریکی، نتیجه‌ی همکاری مستقیم تیم طراحی تویوتا و زیرمجموعه‌ی تخصصی آن در زمینه‌ی خودروهای برقی است و نشان‌دهنده‌ی زبان طراحی جدید برند تحت عنوان "Dynamic Performance EV" می‌باشد زبانی که بر هماهنگی میان خطوط تیز، حجم‌های عضلانی و فرم‌های آیرودینامیک تأکید دارد.

نمای جلو (ویژه)

1. خط سقفِ ملایم.
2. کاپوت کشیده که ایستایی بصری ایجاد می‌کند.
3. نورپردازی LED باریک و یکپارچه .
4. در نسخه‌های فیس‌لیفت سایز نمایشگر و گرافیک چراغ تغییراتی داشته است.
5. جلوپنجرهٔ بسته یا کم‌عمق که معمولاً در BEVها دیده می‌شود.
6. جلوپنجرهٔ با تزئینات مشکی/کرومی.
7. سپر جلو با ورودی‌های آیرودینامیک کنترل‌شده برای هدایت جریان به‌سمت باتری.
8. سیستم‌های تهویهٔ حرارتی.

نمای جانبی

1. پروفیل کشیده با فاصلهٔ محوری بلند (2850 میلی‌متر در نسخهٔ مرجع) که فضای داخلی را افزایش می‌دهد.
2. گلگیرهای حجم‌دار با پانل‌های خنثی که حس SUV بودن را منتقل می‌کنند.
3. رینگ‌های آلیاژی در سایزهای 18–20 اینچ (بسته به تریم) که ترکیبی از زیبایی و کارایی آیرودینامیک ارائه می‌دهند.

نمای عقب

1. سپر عقب جمع‌وجور با طراحی دیفیوزری‌شکل.
2. چراغ‌های LED با گرافیک پیوسته یا متمایل به هم.
3. در برخی تریم‌ها، اسپویلر سقفی.
4. لوگوی براق bZ4X در مرکز درِ صندوق.

ویژگی‌های شاخص طراحی بیرونی :

1. چراغ‌های جلوی تمام LED با طراحی تیز و خاص.
2. جلوپنجره‌ی بسته با تزئینات کرومی و رنگ مات.
3. رینگ‌های ۱۸ یا ۲۰ اینچی آلومینیومی.
4. سقف شیب‌دار با خطوط آیرودینامیک.
5. چراغ‌های عقب نواری تمام‌عرض.
6. دستگیره‌های هم‌سطح با بدنه (در نسخه فول).
7. اسپویلر دوقلو در عقب.
8. سنسورهای پارک جلو و عقب به همراه دوربین ۳۶۰ درجه.
9. نوارهای پلاستیکی مشکی دور گلگیرها برای افزایش استحکام.

طراحی داخلی، آرامش، فناوری و مینیمالیسم ژاپنی

با ورود به کابین تویوتا BZ4X، اولین چیزی که به چشم می‌آید، سادگی و نظم ژاپنی در کنار فناوری پیشرفته است. تویوتا در طراحی فضای داخلی این خودرو، فلسفه‌ای را

دنبال کرده که آن را «منطقه‌ی آرامش» می‌نامد، جایی که راننده و سرنشینان در سکوت، نرمی و هماهنگی کامل میان طراحی و فناوری غوطه‌ور می‌شوند.

در مرکز داشبورد، نمایشگر لمسی ۱۲.۳ اینچی جای گرفته که کنترل سیستم چندرسانه‌ای و امکانات ارتباطی را بر عهده دارد. در پشت فرمان نیز پنل دیجیتالی ۷ اینچی قرار دارد که اطلاعات حیاتی خودرو مانند سرعت، میزان شارژ باتری و حالت رانندگی را به نمایش می‌گذارد.فرمان خودرو، برخلاف مدل‌های سنتی تویوتا، طراحی جدیدی دارد که در

برخی نسخه‌ها به شکل فرمان yoke (شبیه فرمان هواپیما) ارائه می‌شود؛ هرچند نسخه‌ی واردشده به ایران از فرمان دایره‌ای استاندارد بهره می‌برد.کیفیت متریال درون کابین مثال‌زدنی است. استفاده از مواد نرم، روکش پارچه‌ای و چرمی با دوخت ظریف و نورپردازی ملایم درون کابین، حس لوکس بودن و مدرن بودن را هم‌زمان ایجاد می‌کند.

کنسول میانی دارای طراحی معلق است که باعث افزایش فضای خالی و کاربردی‌تر شدن محفظه‌های نگهدارنده‌ی وسایل شده است.

امکانات و ویژگی‌های داخلی :

1. نمایشگر مرکزی ۱۲.۳ اینچی با پشتیبانی از Apple CarPlay و Android Auto
2. پنل دیجیتال ۷ اینچی در پشت فرمان
3. سیستم تهویه‌ی مطبوع دو ناحیه‌ای با فیلتر تصفیه هوا
4. صندلی‌های جلو با تنظیم برقی و گرم‌کن و تهویه
5. صندلی‌های عقب تاشو با فضای بار بزرگ‌تر
6. نورپردازی محیطی داخل کابین
7. شارژر بی‌سیم تلفن همراه
8. سیستم ورود و استارت بدون کلید (Keyless Entry & Start)
9. سقف پانورامیک با شیشه‌ی ضد UV
10. سیستم صوتی JBL با ۹ بلندگو (در نسخه فول آپشن)
11. دوربین دید عقب و سنسورهای پارک هوشمند

فناوری‌های رفاهی و ایمنی

bZ4X هم‌زمان با ویژگی‌های خاص EV، از بسته‌های استاندارد ایمنی تویوتا نیز بهره‌مند است:

فناوری‌های ایمنی فعال

1. ترمز اضطراری پیشرفته (AEB) با تشخیص عابر و دوچرخه‌سوار.
2. کروز کنترل تطبیقی (ACC) و دستیار حفظ بین خطوط.
3. هشدار خروج از خط و کمک بازگشت به خطوط.
4. هشدار نقطهٔ کور و هشدار ترافیک پشت.
5. کیسه‌های هوا چندگانه و سازهٔ ایمن با جذب‌کنندهٔ انرژی.

فناوری‌های ویژهٔ EV

1. مدیریت حرارتی باتری و پیش‌شرط‌بندی (Battery Pre-conditioning) برای بهبود عملکرد شارژ (چه در نسخه‌های اصلاح‌شدهٔ ۲۰۲۵ و چه در نمونه‌های فیس‌لیفت).
2. تنظیمات چندمنظورهٔ بازیابی انرژی (Regenerative Braking) و حالات رانندگی برای بهینه‌سازی برد.
3. در نسخه‌های اولیه در برخی بازارها گزینهٔ steer-by-wire و فرمان یُک (yoke) برای بازار چین معرفی شد، اگرچه این ویژگی در بازارهای دیگر معمولاً ارائه‌نشده یا به صورت محدود است.

مشخصات فنی

پلتفرم: e-TNGA.

نوع خودرو: کراس‌اوور کامپکت/میان‌سایز تمام‌برقی (BEV).

آرایش موتور: نسخهٔ پایه FWD تک‌موتوره؛ نسخه‌های AWD از دو موتور (یکی در جلو و یکی در عقب) بهره می‌برند.

توان موتورها (نمونهٔ مرجع): در مدل‌های مرجع 150 kW (≈204 اسب بخار) برای نمونهٔ تک‌موتوره و تا 165–252 kW بسته به تریم و سال مدل؛ نسخه‌های فیس‌لیفت ۲۰۲۵ توان‌های بالاتری ارائه کردند.

گشتاور مرجع: حدود 265–330 نیوتن‌متر (بسته به تریم).

ظرفیت باتری: نسخه‌های عرضه‌شده در جهان از باتری‌های مختلفی استفاده کرده‌اند (CATL, LGES, PPES)؛ اعداد معمول در بازهٔ 65–75 کیلووات‌ساعت اسمی گزارش شده (مثلاً 71.4 kWh یا 72.8–74.7 kWh در برخی بازارها).

برد (WLTP/NEDC/EPA): بسته به پیکربندی و چرخهٔ آزمون، ارقام بین ~300 تا بیش از 500 کیلومتر (بسته به نوع باتری و رینگ/تجهیزات) گزارش شده‌اند؛ نسخهٔ فیس‌لیفت ۲۰۲۵ برد بهتری برای بازارهای اروپایی و آمریکا اعلام کرد (مثلاً تا ~314 مایل در برخی نسخه‌ها برای بازار آمریکا در شرایط سازنده).

شارژ DC: پشتیبانی از شارژ سریع تا حدود 100–150 kW (بسته به نسخه و بازار).

ابعاد مرجع: طول ≈ 4690 mm، عرض ≈ 1860 mm، ارتفاع ≈ 1650 mm، فاصلهٔ محوری ≈ 2850 mm.

مصرف و نکات شارژ در زندگی واقعی

مصرف برق ترکیبی (WLTP مرجع): ارقام مصرفی میان 14.3 تا 15.8 kWh/100km در برخی اندازه‌گیری‌های اروپایی گزارش شده است؛ اعداد واقعی در رانندگی شهری یا زمستانی می‌تواند بیشتر باشد.

شارژ سریع (DC): در نسخه‌های اولیه محدودیت‌هایی در منحنی شارژ (رابطهٔ قدرت و زمان) مشاهده شد که تویوتا در به‌روزرسانی ۲۰۲۵ سعی در بهبود آن داشت (افزایش پایداری توان شارژ و افزودن پیش‌شرط‌بندی باتری). در عمل، سرعت واقعی شارژ از 10٪ تا 80٪ با جریان DC بسته به نسخه بین ~30 تا 60 دقیقه گزارش شده است (در نسخه‌های جدیدتر عملکرد بهتر شده است).

نکتهٔ محلی برای خریداران ایرانی: زیرساخت شارژ سریع در ایران هنوز به صورت کامل گسترده نیست؛ در نتیجه تجربهٔ شارژ شهری و خانگی (AC) و برنامه‌ریزی برای مسیرهای بین‌شهری اهمیت زیادی دارد. همچنین بررسی شبکهٔ خدمات و امکانات پس از فروش برای پشتیبانی باتری و تعمیرات از ملزومات قبل از خرید است.

تجربهٔ رانندگی

bZ4X در ارزیابی‌های بین‌المللی به‌عنوان خودرویی با سواری آرام، فضای داخلی مناسب و نیروی پیشرانهٔ کافی برای استفادهٔ روزمره معرفی شده است؛ نسخه‌های AWD تجربهٔ پرفورمنس و کشش بهتری در شرایط نامطلوب ارائه می‌دهند، ولی طبیعتاً مصرف و برد آنها کمتر از نمونهٔ FWD خواهد بود. به‌واسطهٔ طراحی کف صاف و تمرکز بر آسایش، bZ4X بیشتر مناسب کاربری روزمره شهری و سفرهای بین‌شهری با برنامه‌ریزی شارژ است، نه رانندگی اسپرت.

نقاط قوت و محدودیت‌ها

نقاط قوت

ورود رسمی تویوتا به بازار BEV با محصولی استاندارد و بالغ.

فضای داخلی مناسب به‌واسطهٔ فاصلهٔ محوری بلند.

کیفیت ساخت و توجه به ایمنی (پلتفرم e-TNGA و سامانه‌های ایمنی تویوتا).

محدودیت‌ها

متغیر بودن مشخصات محموله‌های وارداتی (باتری/تریم/آپشن) که خرید را نیازمند بررسی دقیق VIN می‌کند.

عملکرد شارژ سریع نسخه‌های اولیه که مورد نقد قرار گرفت و نیاز به بهبود داشت (تویوتا در فیس‌لیفت ۲۰۲۵ اصلاحاتی انجام داد).

هزینهٔ خرید و نیاز به زیرساخت شارژ مناسب برای تجربهٔ راحت مالکیت در ایران.

جمع بندی نهایی

تویوتا bZ4X نمایی از ورود جدی تویوتا به دنیای خودروهای تمام‌برقی است، محصولی طراحی‌شده بر پلتفرم e-TNGA، با فضای داخلی مناسب، مجموعه‌ای از سیستم‌های ایمنی و توانایی‌های کافی برای استفادهٔ روزمره و سفرهای بین‌‌شهری. این مدل داخل ایران عرضه شده است و علاقه‌مندان می‌توانند از مسیر واردکنندگان رسمی یا پلتفرم‌های وارداتی آن را تهیه کنند؛ اما چند نکتهٔ کلیدی را پیش از تصمیم‌گیری باید در نظر داشت:

1. بررسی دقیق فنی و تطبیق VIN: چون محموله‌ها ممکن است از منابع و خطوط تولید مختلف (چین/ژاپن/اندونزی) باشند، حتماً مشخصات فنی و لیست آپشن همان دستگاه را کنترل کنید.

2. زیرساخت شارژ: برنامه‌ریزی برای شارژ خانگی و مسیرهای بین‌شهری ضروری است، نسخه‌های جدیدتر عملکرد شارژ بهتری دارند، اما زیرساخت محلی هنوز در حال توسعه است.

3. گارانتی و خدمات پس از فروش: اطمینان از شبکهٔ خدمات و پوشش گارانتی (مخصوصاً بخش باتری) از اهمیت بالایی برخوردار است.

در مجموع، اگر به‌دنبال خودرویی کاملاً الکتریکی از برند معتبر با پشتیبانی واردکنندهٔ رسمی و تمایل به پذیرش الزامات شارژ در ایران هستید، bZ4X یکی از گزینه‌های جدی بازار وارداتی به‌شمار می‌رود. اما مثل همیشه، تصمیم خرید باید برپایهٔ مقایسهٔ دقیق با رقبا (برد واقعی، قیمت نهایی و هزینهٔ نگهداری) و انجام تست‌درایو و بررسی شرایط گارانتی اتخاذ شود.